De asielprocedure vangt aan wanneer een asielzoeker zich meldt bij een aanmeldcentrum.
Tijdens de asielprocedure is de Immigratie- en Naturalisatiedienst bevoegd om te bepalen of iemand wel of niet recht heeft op een verblijfsvergunning.
Aanmeldcentra
Er zijn in Nederland verschillende aanmeldcentra: Ter Apel, Den Bosch en Zevenaar. Vanuit Ter Apel worden asielzoekers naar een van de voornoemde centra gebracht. Daarnaast is er op Schiphol een speciaal aanmeldcentrum voor asielzoekers die met het vliegtuig naar Nederland zijn gekomen.
De eerste 6 dagen
Tijdens de eerste zes dagen in het aanmeldcentrum krijgen asielzoekers de tijd om uit te rusten en henzelf voor te bereiden op de procedure. Daarbij krijgen ze in die periode voorlichting van Vluchtelingen Werk en mogen ze met hun advocaat spreken.
Ten tijde van de rust- en voorbereidingstermijn krijgen asielzoekers medisch advies. Uit dat advies dient te blijken of de asielzoeker in kwestie lichamelijke en/of geestelijke beperkingen heeft waarmee de IND rekening dient te houden. Ondertussen wordt er onderzoek verricht door de IND naar de door de asielzoeker aangeleverde documenten en stelt de IND de identiteit vast.
Algemene procedure
De algemene asielprocedure vangt aan na de rust- en voorbereidingstermijn. Om in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning, dienen de asielzoekers een bepaalde procedure te doorlopen: de algemene asielprocedure. Deze procedure duurt acht dagen. Op dag één vindt het ‘eerste gehoor’ plaats. Dit houdt in dat een IND- medewerker de asielzoeker spreekt om zo zijn identiteit, nationaliteit en reisroute vast te stellen. Op dag twee krijgt de asielzoeker de gelegenheid om het eerste gehoor met zijn/haar advocaat te bespreken. Tevens wordt tezamen met de advocaat het tweede gehoor voorbereid, dat plaatsvindt op de derde dag. Het tweede gehoor –ook wel het nader gehoor genoemd- vindt plaats op de derde dag. Tijdens dat gehoor kan de asielzoeker aangeven waarom hij/zij naar Nederland is gevlucht. Op basis daarvan neemt de IND een besluit over het asielverzoek. Dit nader gehoor is dus erg belangrijk. Vluchtelingen werk kan aanwezig zijn bij dat gehoor, indien de advocaat van de asielzoeker daar om vraagt of er een andere aanleiding is voor hun aanwezigheid. Op dag 4 kan de asielzoeker wederom zijn/haar advocaat spreken en het nader gehoor bespreken. Dit is erg belangrijk, want de asielzoeker krijgt de gelegenheid om verbeteringen en/of aanvullingen door te geven aan de IND. Na de vierde dag besluit de IND of over de aanvraag in de algemene procedure beslist kan worden of dat er meer informatie nodig is. Indien dat laatste het geval is dan wordt de asielzoeker doorverwezen naar de verlengde asielprocedure.
In de gevallen waarin de asielzoeker aan de voorwaarden voor bescherming voldoet, wordt aan hem een verblijfsvergunning verleend. Deze is wel tijdelijk van aard. Na vijf jaar kan er een definitieve verblijfsvergunning worden aangevraagd.
Gracia Sehdou, Juridisch medewerker Stichting Rechtswinkel Schiedam